E-Ticaret Nedir? E-Ticaret Türleri, Avantaj / Dezavantajları ve Başarı için İpuçları
E-ticaret, herkesin bildiği gibi küresel ve modern ekonomimizin en temel taşlarından biri haline geldi ve geçtiğimiz yıllarda alışveriş ve iş yapma şeklimizde belli bir dönüşüm yarattı.
Günümüzde bir e-ticaret sitesi kurmak herkes için artık çok daha kolay. Temel olarak, Webtasarimal platformunda her şey dahil bir online mağaza kurmanız yeterli. Ardından, ürünlerinizi veya hizmetlerinizi dünyanın herhangi bir yerine satmaya başlayabilirsiniz.
E-ticarette yeniyseniz doğru yere geldiniz. Bu makale, tüm sorularınıza yanıt verecek.
E-Ticaret Nedir?
E-ticaret, Türkçede elektronik ticaret yani sanal ticaret ifadesinin kısaltmasıdır. İnternet üzerinden yapılan her türlü işlemi kapsayan genel bir terimdir. E-ticaret kavramı, kıyafet gibi fiziksel ürünlerin satıldığı perakende mağazaları ve siber güvenlikten otel rezervasyonuna kadar her türlü hizmet satışını kapsar. E-ticaret kısaca, online alışveriş demektir.
Online satışları ve işlemleri kolaylaştırmanın en yaygın yolu, online bir satış sitesi kurmaktır.
Birçok e-ticaret işletmesi, özellikle de küçük ölçekli olanlar, perakende ve toptan ürün ticaretine dayalıdır. Yani fiziksel ürünlerin tedarikini ve satışını yaparlar. Fakat e-ticaret yalnızca ürün satışından ibaret değildir. Örnek olarak, Amazon, eBay ve Alibaba gibi çevrimiçi platformlar e-ticaretin en bilinen örnekleridir.
Bu yazıda farklı e-ticaret türlerinden de bahsedeceğiz.
E-Ticaret Türleri Nelerdir?
E-ticaret faaliyetlerinin sınıflandırılmasında iki temel yol bulunur.
E-Ticaret İşlemlerinde Kimler Yer Alır?
İş dünyasında B2B veya B2C kısaltmalarını duymuşsunuzdur. Bu kısaltmalar, bir iş ilişkisine dahil olan iki tarafı tanımlar. Tabii tüm faaliyet türlerini kapsayabilecek şekilde bu iki olasılıktan daha fazlası da söz konusudur.
B2C (Business to Consumer)
B2C yani "İşletmeden Tüketiciye" modeli, en yaygın kullanılan e-ticaret türlerinden biridir. Aynı zamanda en kolay anlaşılır modeldir. Bu modeli kullanan işletmeler, mal ve hizmetleri doğrudan son kullanıcıya satar. Mal ve hizmetler, fiziksel veya dijital ürünlerden online hizmetlere kadar çok çeşitli olabilir.
B2B (Business to Business)
B2B yani "İşletmeden İşletmeye" e-ticaret türü de çok yaygındır. Başka işletmelere mal veya hizmet sağlayan şirketlerin faaliyetlerini ifade eder.
B2B e-ticaret, işletmelere satış yapan toptancılar, hammadde imalatçıları ve hizmet sağlayıcılar gibi çok çeşitli işletmeleri kapsar.
C2C (Consumer to Consumer)
C2C yani "Tüketiciden Tüketiciye" iş modelinde, e-ticaretin yükselişiyle patlama yaşanmıştır.
İşletme olmayan iki kişi arasında gerçekleşen her türlü işlem C2C olarak kabul edilir. Bunlar, Gittigidiyor.com, Sahibinden.com veya airbnb.com gibi platformlarda ya da Facebook veya Instagram gibi sosyal medya mağazalarında gerçekleşen çoğu işlemi kapsar.
C2B (Consumer to Business)
C2B yani "Tüketiciden İşletmeye" modeli, şirketlere bireyler tarafından sağlanan hizmetleri ifade etmek için kullanılan, daha yeni bir iş modelidir.
Bu model genellikle serbest çalışanları ve diğer küçük hizmet sağlayıcılarını kapsar. C2B'nin en yaygın şekli şirketlerin - şahısların oluşturduğu stok fotoğraflarının, videoların veya müziklerinin satın alınmasıdır. Fiverr gibi platformlar da her türden C2B hizmet sağlayıcıları bulmak için idealdir.
B2G (Business to Government)
E-ticaret türleri sadece işletmeler ve tüketicilerle sınırlı değildir. Hizmetleri hem satın alan hem de sağlayan bir diğer taraf da devlettir.
B2G yani "İşletmeden Devlete" modeli, ister hükümet ister yerel yönetimler olsun, devletin satın alacağı ürün ve hizmetlerin sağlanmasına odaklanır. Bu faaliyetler siber güvenlik, atık yönetimi ve şehir planlamacılığı gibi çok çeşitli sektörlerde olabilir.
G2B (Government to Business)
G2B yani "Devletten İşletmeye" modeli, B2G modelinin tersidir. Devletin işletmeler için sunduğu ürün veya hizmetleri ifade eder. Bu model sıklıkla, proje taslakları veya hukuki dosyalar gibi şirketlerin satın alabileceği bilgileri tanımlayacak şekilde kullanılır.
Bu altı işletme modeli, tüm e-ticaret türlerini kapsar. Fakat çoğu durumda, e-ticaretten bahsedildiği zaman B2C veya B2B işletme modelleri kastedilir. Bu yazıda de temel olarak bu işletme türlerine odaklanacağız.
E-Ticaret Faaliyetlerinin Ürün veya Hizmetlere Göre Sınıflandırılması
E-ticaret faaliyetlerinin katılımcı taraflara göre tanımlanması faydalı olabilir. Fakat bu sınıflandırma, bir işletmenin gerçekte ne yaptığı ne sunduğu ya da nasıl faaliyet gösterdiği hakkında fazla bilgi vermez.
E-ticaret işletmeleri arasındaki farkları anlamanın daha iyi bir yolu, onları sundukları ürün veya hizmet türlerine göre sınıflandırmaktır.
Fiziksel ürünler
İnternette fiziksel ürünler satan işletmeler son derece yaygındır ve e-ticaretten bahseden kişiler genellikle bu işletmeleri kasteder.
Bu online mağazalar; giysiden kitaba, market ürünlerinden bahçe aksesuarlarına kadar her türlü fiziksel ürünü satan perakendecileri ve toptancıları içerir. İnternette fiziksel mallar satan birçok işletme, e-ticaret sitelerinde bir online mağaza işleterek veya Amazon gibi bir e-ticaret platformunda satıcı olarak faaliyet gösterir.
Fiziksel ürünler lojistik açıdan teslimatı en zor olan ürün grubu olduğundan, bu süreci basitleştirmek için öne çıkan birkaç model de var. Dropshipping ve print on demand (talep üzerine baskı), işletmelerin ürünleri bir fabrikaya, lojistik merkezine veya dağıtım ağına ihtiyaç duymadan üretmesine ve göndermesine imkan tanır.
Dropshipping
Stoksuz e-ticaret olarak da bilinen dropshipping, şirketlerin siparişleri üretmek ve karşılamak için harici hizmetler kullandığı bir iş e-ticaret türüdür.
Dropshipping'den faydalanan işletme sahipleri; üretim lojistiği, depolama, sipariş karşılama ve gönderim gibi süreçlerle uğraşmak yerine ürünlerini pazarlamaya ve benzersiz müşteri deneyimleri oluşturmaya odaklanabilir.
Hizmetler
Serbest çalışanlarla anlaşmaktan film yayınlarına kadar, internetten satın alabileceğiniz çok çeşitli hizmetler bulunur. Bu nedenle, hizmet tabanlı e-ticaret işletmelerinin hepsi aynı şekilde çalışmaz.
Birçok hizmet sağlayıcı, tıpkı ürün tabanlı işletmelerde olduğu gibi, hizmetlerini kendi web sitelerinde veya benzer hizmetlerin yer aldığı özel bir platformda satar. Bir işletmenin, ilk kez alışveriş yapacak müşterilerden, hizmeti doğrudan satın almak yerine kendileriyle iletişime geçmelerini veya bir form doldurmalarını istemesi de sık görülür. Bu, genellikle işin türüne ve müşteri profiline bağlıdır.
E-ticarette yaygın kullanılan bir diğer iş modeli de aboneliklerdir. Netflix gibi yayın hizmetleri bu modeli kullanır. Sürekli olarak daha fazla değer yaratma imkânınız varsa, abonelikler sabit gelir elde etmenin harika bir yoludur.
Dijital ürünler
Fiziksel ürünlerle hizmetler arasında kalan üçüncü e-ticaret türü, dijital ürünlerdir. Bu sektörde son yirmi yılda büyük bir patlama yaşanmıştır. Yazılımlar, müzik dosyaları, oyunlardaki oyun içi satın alımlar vb. bu kategoriye girer.
Dijital ürünler yalnızca indirme işlemiyle iletildikleri için müşteriye sunulması en kolay olan ürünlerdir. Ayrıca, imalat gerektiren fiziksel ürünlerin aksine serbestçe çoğaltılabilmeleri de ek avantaj sağlar.
E-Ticaretin Avantaj / Dezavantajları
E-ticaretin tanımını ve E-ticaret türlerini detayları ile inceledikten sonra, internet üzerinden satış yapmanın sebeplerininde üzerinden geçmiş olduk.
Buna istinaden gelin e-ticaretin avantaj ve dezavantajlarına bir göz atalım.
E-Ticaret Avantajları
Fiziksel bir mağazaya kıyasla, e-ticaret çok daha düşük bir yatırım gerektirir. Bir iş yeri kiralayıp dekore ederek mükemmel bir mağaza yaratmak yerine, bir e-ticaret sitesi oluşturmanız ve online mağazanızı tasarlamanız yeterli.
İşletme maliyetleri de daha düşük. Başlangıç aşamasında eleman almayı erteleyebilir ve ayrıca fiziksel mülklerin gerektirdiği kira ve fatura gibi masraflardan kaçınabilirsiniz.
Online mağazalar, fiziksel işletmelerin aksine çalışma saatleriyle sınırlı değildir. Bir e-ticaret işletmesi 7/24 faaliyet gösterebilir ve siz uykudayken bile gelir yaratabilir.
İnternette faaliyet gösterdiğinizde, müşteri profiliniz mağazadaki gibi fiziksel bir konumla sınırlı olmaz. Böylece çok daha geniş kitlelere pazarlama ve satış yapabilirsiniz. Online mağazanız ilk günden itibaren uluslararası gönderim yaparak dünyanın dört bir yanındaki müşterilere hizmet verebilir.
E-ticaretin en büyük avantajlarından biri, alışveriş yapanlar için sunduğu kullanım kolaylığıdır.
Müşterilerinizin ürünleri internetten sipariş verip evlerinde teslim alabilmeleri, mağazaya gitmeye kıyasla satın alma sürecini çok daha hızlı ve kolay hale getirir. Böylece müşterilerin dürtüsel satın alma davranışlarında bulunma olasılığı artar ve ürünlerinizden memnun kaldıklarında daha fazla ürün satın almaları da kolaylaşır.
Bir e-ticaret işletmesinin büyümesi, fiziksel bir işletmenin büyümesinden çok daha kolaydır.
Elbette siparişleri karşılamak ve diğer görevleri yerine getirmek için daha fazla depo alanına ihtiyaç duyabilir ve birkaç eleman almak zorunda kalabilirsiniz. Ancak yeni konumlar bulmanız veya koca bir mağazayı idare edecek kadar eleman almanız gerekmez. İşiniz büyüyebilir ama online mağazanız da daima onunla birlikte büyür.
E-Ticaret Dezavantajları
E-ticaretin dezavantajlarının çoğu, müşterilerinizle fiziksel iletişim kuramamaktan kaynaklanır. Bu durum, müşterilerin ihtiyaçlarını anlamayı ve faaliyetlerinizden memnun kalmalarını sağlamayı zorlaştırır.
Bunu telafi edebilmek için sosyal medya, e-posta pazarlama ve anketler gibi mümkün olan her yolu kullanarak müşteri kitlenizle iletişimde kalabilirsiniz.
Online mağazada müşteriler ürünleri satın almadan önce fiziksel olarak göremez. Giysileri deneyemez, cihazları çalıştıramaz veya bir nesneyi ellerinde tutmanın verdiği genel hissi bilemezler.
Birçok online mağaza, müşterilerinin satın alma konusunda kararsız kalmaması için ücretsiz iade politikasına sahiptir. Türkiyede bu 14 ila 30 gün arasında değişir. Kaliteli ürün fotoğrafları ve videoları da müşterilerinizin ürünleri daha iyi anlamasına yardımcı olur.
İnternette faaliyet gösterdiğiniz zaman olası bir arıza veya hata size zarar verebilir. Beklenmedik birçok engelle karşılaşabilirsiniz: İşlem hataları yaşanabilir, sayfa tasarımında bozukluklar olabilir, sunucu çökebilir. Bunlar hem satışlara zarar verme hem de müşterileri online mağazanızı tekrar ziyaret etmekten alıkoyma ihtimali vardır.
Bu sorunları en aza indirmek için e-ticaret sitenizi ve online mağazanızı başarılı geçmişe sahip olan güvenilir bir web hosting hizmeti kullanarak oluşturun.
Birçok durumda e-ticaret, fiziksel perakende ortamından daha yoğun rekabet içerir. Şehrinizdeki veya mahallenizdeki diğer işletmelerle rekabet etmek yerine bütün dünyayla rekabet edersiniz.
Fakat öne çıkmanın birçok yolu var. İyi pazarlama faaliyetleri, e-ticarette başarıya ulaşmanın anahtarıdır.
Dünya E-Ticaret İstatistikleri
E-ticaretin kapsamını ve modern ekonomimiz üzerindeki etkisini daha kolay anlamak için bazı e-ticaret istatistiklerine göz atalım.
Online satışlar perakende sektörünü ele geçiriyor
Türkiyede 2021 yılında, online satışlar tüm perakende satışların yaklaşık %17'7sini oluşturduğunu görüyoruz. 2025 yılında bu oranın %20'yi geçerek tüm perakende satışların neredeyse dörtte birine karşılık gelmesi bekleniyor. PWC Türkiye'ye göre 2026 yılında internetten alışveriş yapanların sayısının 45 milyona ulaşacağı tahmin ediliyor.
Ücretsiz gönderim çok önemli
Kaliteli ürünleri, hızlı bir şekilde ve uygun fiyatlarla sunmak e-ticarette başarılı olmak için yeterli değil. Online alışverişlerde en büyük teşvik araçlarından biri ücretsiz gönderim.
Ücretsiz gönderim sunmadan internette ürün satmak potansiyel müşterileri kaçırabileceğinden, birçok e-ticaret işletmesi için ölümcül bir hata anlamına gelebilir. Ücretsiz gönderim o kadar önemli ki alışveriş yapan kullanıcıların %85'i ücretsiz gönderimi hızlı gönderime tercih ettiğini söylüyor.
Ücretsiz gönderim şüphesiz bir şekilde yeni müşterilerin ilgisini çekmek için çok avantajlı ve aynı zamanda her bir işlemden elde edilen karı da artırabilir. Ücretsiz gönderim sunulduğunda online işlemlerin %30 daha fazla olduğu görülüyor.
Müşteriler artık online alışveriş konusunda çok daha rahat
Online alışveriş yaparken kendinizi rahat hissetmeniz her zaman çok kolay değil. Birçok müşteri, online işlemler konusunda hala çekinceler yaşıyor.
Fakat geçtiğimiz yıl COVID-19 krizi normal alışveriş alışkanlıklarımızı değiştirince bu durum da ciddi ölçüde değişmeye başladı. Günümüzde alışveriş yapan kullanıcıların %43'ü internetten ürün ve hizmet satın alma konusunda olumlu hislere sahip. Ancak asıl değişim, kullanıcıların internette yeni markalar deneme arzusunda oldu. COVID-19 krizi süresince alışveriş yapan kullanıcıların %44'ü yeni bir marka denediğini söylüyor.
Müşteriler kaliteli ürün görselleri ve videoları istiyor
"Ekranda ne görüyorsan onu alırsın" felsefesinin hakim olduğu bir dünyada, satın almak üzere olduğunuz ürünü doğru şekilde görebilmek, satın alma davranışını şekillendirebilir. Yani ürün fotoğrafları, müşterilerinizin karar verme mekanizmasında çok büyük etkiye sahip.
ABD'de internet alışverişi yapan kullanıcıların %60'ı, bir ürünü satın almaya karar vermeden önce ortalama 3-4 görsele göz atmaları gerektiğini söylüyor.
Ürün fotoğrafları, satışlarınızı artırabilir. Fakat iyi fotoğraflar, fiyatları artırmanıza da yardımcı olabilir. CXL Institute yaptığı bir araştırmaya göre:
Sosyal medya, e-ticarette önemli bir rol oynuyor
Kullanıcıların internetteki zamanın büyük bir kısmını sosyal medyada geçirdiği ortada olan bir gerçek. Bu da, sosyal medyayı e-ticaret için son derece cazip kılıyor. ABD'de alışveriş yapan kullanıcıların %49'u yeni ürünleri Facebook'ta buluyor. (detayları ingilizcen olan bu yazıdan okuyabilirsiniz.)
Birçok e-ticaret işletmesi, ücretli reklamlar aracılığıyla ürünlerini pazarlamak için sosyal medyayı zaten kullanıyor. Tıklama başına ortalama maliyet 1,72 dolar ve dönüşüm oranı da ortalama %14,3 olunca işletmelerin Facebook reklamlarını yaygın şekilde kullanması şaşırtıcı değil.
E-Ticaret Nasıl Yapılır?
E-ticaret nedir biliyorsunuz, peki e-ticaret nasıl yapılır? Bir e-ticaret işi kurmak istiyorsanız bu 5 adım sizin için doğru bir başlangıç olacaktır:
E-ticaret yapmak istiyorum, ne satabilirim? diyor olabilirsiniz. E-ticaret işinizi kurmadan önce ilk yapmanız gereken, ne satmak istediğinize karar vermektir. Hedeflediğiniz kitleye göre ürünler bulabilir veya satmak istediğiniz ürünlere göre hedef kitle belirleyebilirsiniz.
Satmayı seçtiğiniz ürünler nihai başarınızda belirleyici olabilir. Bu nedenle başlamadan önce kendinize zaman tanıyın ve eylemlerinizi iyi planlayın.
Online mağazanızı açmak için e-ticaret imkanı sunan bir hosting firması kullanarak bir site kurmanız gerekir.
E-ticaret sitenizi kurup mağazanızı oluşturduktan sonra sıra tasarıma gelir. En iyi e-ticaret sitesi örneklerinden ilham alın, iyi bir web tasarımı olumlu bir alışveriş deneyimi yaratmak açısından çok önemlidir ve bir e-ticaret işletmesinin kaderini belirleyebilir. Bu nedenle, bu adımı atlamayın.
Bir ürüne veya ürün serisine karar verdikten sonra bunların imal edilmesi gerekir. İmalatçı türü, üründen ürüne değişir.
Dijital ürünler satacaksanız bir fabrikaya ihtiyacınız olmaz ama yine de ürünlerinizi oluşturmak veya son dokunuşları yapmak için uzmanlar işe almanız gerekebilir.
Gönderim, online mağazanın önemli bir bileşenidir. Her müşterinin ürünleri hızlı ve sağlam bir şekilde teslim almasını istersiniz. Bunun altından başarıyla kalkabilmek için harika bir kargo şirketine ihtiyacınız vardır.
Ürünlerin imal edilmesi ve gönderilmesi size çok zahmetli geliyorsa yukarıda açıkladığımız dropshipping seçeneğini düşünebilirsiniz. Mağazanızı ürünleri sizin yerinize imal eden, siparişleri karşılayan ve teslim eden bir hizmete bağlamanız yeterlidir.
Tabii ki dijital ürünlerde gönderim adımından tamamen kaçınmış olursunuz. Fakat yine de ürünlerinizin doğru şekilde dağıtıldığından emin olmanız gerekir. E-postalar hatasız gönderilmeli, indirme bağlantıları daima çalışır durumda olmalı.
Ödeme almadan hiçbir işletme tamamlanmış sayılmaz. Alışverişleri işlemek ve ödeme almak için e-ticaret sitenize bir ödeme sağlayıcısı bağlamanız gerekir. Müşterilerin daima pratik bir ödeme yöntemine sahip olması için kredi kartı, dijital cüzdanlar veya havale gibi birkaç ödeme seçeneği sunabilirsiniz ve online işletmeniz için V-POS yani sanal pos sayesinde müşterilerin ödeme bilgilerini alır, bankaya ulaştırır ve provizyon alınarak satın alma işlemi gerçekleştirilir.
Ödeme konusuna değinmişken, e-ticaret işletmenizin internet üzerinden satışların vergilendirmesi düzenlemelerine uygun olması gerektiğini de hatırlatalım.
E-Ticarette Nasıl Başarılı Olunur?
Yeni müşteriler kazanmanın ve mevcut e-ticaret müşteri profilinizi korumanın önemli bir bileşeni pazarlamadır.
Aşağıda dijital pazarlama tekniklerine bir kaç örnek verebiliriz:
Online mağazanıza trafik çekmenin en önemli yollarından biri, arama motorlarında daha yukarıda görünmesi için SEO optimizasyonu yapmaktır.